गोरमाटी भाषा गौरव दन

 गोरमाटी भाषा गौरव दन

      आलमदनियाम आजेर घढीन नाळी नाळी भाषा बोलेम आवच.आजेर घढीम जगेम सेती जापा इंग्रजी भाषा बोलेवाळ लोक छ ,वोर बादेम दुसरे नंबरेप चिनेर भाषा मंदारीन भाषा बोलेवाळ लोक छ अन हिंदी बोलेवाळ लोकुर संख्या जगेम तिसरे नंबरेप आवच.कांई भाषा आजेर घढीन लेरा लेरी छ तो कांई भाषा खतम हेयेर वाटेप छ.जागतिकीकरणेती घणी स्थानिक भाषा मण्णेरो कडापो भोगरीच.यूनोस्कोर आकडेवारीनुसार जगभरेमाईरी कमसकम 2350 भाषा मरेर वाटेप आन टकरी छ.जे भाषाम सायित्य तयार हियो कोणी, जे भाषान सरकार खोळेम लेरो कोणी आसी भाषार गत देखू जारो कोणी छ. भाषा मरगी तो धाटी मरजावच जेती ओ धाटीर सीकवाडी सदा मरजावच. मुंगामोलारी सीके जना जतन रच जना मलाजो भी रच अन मानपान भी रच.

   राज्यघटनार आठवे सुचिम आजेर घढीन बावीस भाषान मान्यता छ. ये बावीस भाषामाईती तमिळ ,संस्कृत,तेलगू,कन्नड,मल्याळम आन ओडीआ ये छो भाषा ये अभिजात भाषार मान लेन रुबाब गजाती छ.गोरमाटी भाषा एक स्वतंत्र भाषा छ ऊ कुणसी भाषार छोरी काव.व्याकरण,केणावटे,साकी,झामरा ,लेंगी,ओळंग सरीक मुंगामोलार वातेती भरन धासते दनियाम भी सणगार करन खलरी जकोण ऊ एक अलंकार संपन्न भाषा छ.राज्यघटनार आठवी सुचिम गोरमाटी सरीकी वणान भाषान आज भी न्याव मळो कोणी छ ई घण मोठ दकेर वात छ.देसेम बोली अन भाषा आलग आलग हिये तरी भी से भाषारी भावना एकच छ.

    भारत सरकारेन जे दन जाग आये ओ दन आये पण एक समाज केन आपण आपणी याडीभाषान जतन करेसारू कांई कररेचा ई भी समण घालन देखेर वात वाटच.आजेर घढीन गोरमाटी भाषाम लकेर आवड निर्माण हेगीच ई घण आणदेर वात वाटच. महाराष्ट्र राज्येर सातोसात कर्नाटक,तलगानो अन वजी दुसर दुसर मलकेम भी गोरमाटी भाषाम लकेर थोडाफार कसोसी हेरीच ई भी सबादानेर वात छ. 

   महाराष्ट्र राज्येम गैर गोरमाटी भाषिक लोक सदा मोठे प्रमाणेम गोरमाटी भाषा बोलच येन कारण  नाईक साहेब अन नाईक साहेबेर गोरमाटी भाषा प्रेम ई खरो कारण छ.कुणसीभी भाषान एक अस्मितार भी घण गरज रच.उत्तर प्रदेसेर गोरमाटीन अस्मितार भूलाडी पडगीती जेती ओ आपण ओळख जपाडन दुसर दुसर मलकेम बेपार करतेते ई वात सासी छ करन आज कांई लोक मान्य करच.जर गोरमाटीर अस्मिता जीवत रेती तो 'तुम्हारे तांडे में तुम्हारे बुडे बुडे लोग रात में क्यूंँ चिला रहे थे?' हानू पुचेर धमक तांडेती श्यारेम लकणी लेयेन जारे जे छिजाबरेन कांई लोक कोणी करते केन लागच.उत्तर प्रदेशेर एटा जिलार गोरमाटी कानेम आंगळी घालन/कानेप हात मेलन बेराऊ गीद घणे बोलतेते.शाळा सिकरे जे छिजाबरेन ओ कांई गीद बोलरेच न समजेवडीती ओ डोकरीडोकरान सुदो समजन कोणी लिदे.दुसरे लोकुर वातेम आतानी डोकरीडोकरार गीद बोलेर वातेन हांसी मजाकेम लेलदे.

     जे लोकुन आपणो इतिहास मालम रेईनी ओ लोक ठसनेती जगतू वागतू दखायेनी.इतिहास जीवन जगेन प्रेरणा देयेरो काम करच जेती गोरमाटी अन गोरमाटी भाषारो एक गौरवशाली इतिहास छ जे क नवी पिढीन मालम रेणू गरजेर छ. २७ फेब्रुवारी ये दन ज्येष्ठ कवी कुसुमाग्रज येणूर जलमदन छ अन ई दन मराठी भाषा गौरव दन केन आब कांई सालेर हेटेती मणायेम आरो छ जू

 गोरमाटी भाषा गौरव दन केन भी मणायेन सरुवात हेगी छ ई घण आच वात छ.साल 2020 ये वरसेती ज्येष्ठ सायित्यिक बापू भिमणीपुत्र मोवन नायक येणूर जलमदन गोरमाटी भाषा गौरव दन केन मणायेम आरो छ.गोरमाटी भाषा छ ऊ बोली रेगी कोणी छ.गोरमाटी भाषा गौरव दन ई गोरमाटी भाषाम लकेवाळ से सायित्यिक लोकुरो गौरव दन छ.सायित्यिक लोकुरो सन्मान ई एकेतराती समाजेरोच गौरव छ. गोरमाटी भाषा ई आलंकारीक दृष्टीती कतरी श्रीमंत छ ई पटान देयेरो काम बापु भिमणीपुत्र लारेर कमभरती पच्चीस-तीस वरसेती सतत करते आये जू बाकीर भी सायित्यिकेर योगदान गोरमाटी भाषासारू छ ई नकारतू आयेनी.गोरमाटी भाषा व्याकरण दृष्टया सदा कतरी खचाखच भरन छ ई पटान देयेसारू आबेलगस गोरपान, मारोणी, लावण, वाते मुंगामोलारी अन गोरमाटी संस्कृती आणि संकेत सरीक कांई मुंगामोलार पुस्तक बापू समण घालन घणे मेहनतेती अन वतराच ताकतेती लकमेलेच.

     गोरमाटी भाषान अस्मिता चावच जेती गोरमाटीर अस्मिता क्रांतिसिंह तोडावाळो सेवादास खरे आरतेती वजाळेम लायेरो काम बापु किदो.आजेलगस सेवाभायाप हानू संशोधन करन पुस्तक वजाळेम लायेरो काम चावजसो कोणी हियेतो पण बापु ऊ हिंमत करन मलक मलक फरन क्रांतिसिंह तोडावाळो वजाळेम लायो.जे दन क्रांतिसिंह तोडावाळो ये पुस्तकेर वाचन तांडेतांडेम बड जाये ओ दन खरे आरतेती मोतीवाळो तांडेसोबतच आलमदनियान मालम हेजाये.आज क्रांतिसिंह तोडावाळो सेवादास ये भीमणीपुत्र बापु पुस्तकेर अनुवाद करेन कांई लोक हिंमत कोणी जुटारेच तो पच ई पुस्तक लकेन जना कतरी हिंमत लागी हिये येपरती आंदाजो आवच.          आजेलगस तोडावाळो पुस्तकेर अनुवाद हियो कोणी पच समिक्षा कना हेवाळ छ ई भी घण वचार करेसरीक वात वाटच.

      लकणी लकेवाळ लकच वसेज जर व्यवहारेम दकायेतोज ओणूर लकणीर किंमत व्हच.बापु भीमणीपुत्र लकणीम जसो छ वसोज जीवन जगमेलोच जेती ओणूर लकणीर एक आलग ओळख छ.लारेर दस बार वरसेती तबियत चावजस साथ कोणी देरी तरी हाई न खाता विल पावरेर भरोसेप गोरपान, मारोणी, लावण, वाते मुंगामोलारी सदर अन गोरमाटी बोलीभाषेचे सामाजिक आविष्कार आणि लोकजीवन सरीक एकेती एक सरस सायित्य वजाळेम लाये ई घण अभिमानेर वात छ.

    गोरमाटी भाषा सायित्य संमेलन, कवी संमेलन श्यारेसोबतच तांडेपेडेम हेयेन चावच ये मतेन मानेवाळ दळ आज तयार हेगेच देखन बापुर हिवडो भरान आवच.प्रमाण भाषार सायित्य संमेलनेमाई बोलीभाषा चालेनी हानू मानेवाळ लोक बोलीभाषार सायित्येन फोकलोर लोकुर सायित्य केन टाळेर काम करमेलेच. जेणून बोलीभाषा सायित्येम चालेनी वाटतोतो आसे लोकुरी झगरे वतारेम बापु कतीच कमी पडेनी.बोलीभाषार सायित्य ये अभिजात सायित्येर तोडीर रच ये मतेप बापु जोर दच अन ऊ फोडन सेन पटान भी  देमेलोच.

      खरो देखेन गे तो बोली भी एक भाषाच रच.जतानी एखांदी बोलीम सायित्य तयार हेईनी वतानी ओन भाषा मानेर छेनी ई जे कांई समज छ ऊ कतीतरी बदलेन चावच.जगेमाईरी 6000 भाषामाईती बावीसवे शतकेलगू तीनशे भाषा सदा जिवती रच क रेईनी को हानू आंदाजो लगाडन आंगेर वगम भाषातज्ञ डॉ गणेश देवी केमेलोच.

    झाडीबोलीर आजेलगस एकोणतीस सायित्य संमेलन पार पडगेच ई बोलीभाषान न्याव मळनू करण झुरेवाळे लोकुसारु  अभिमानेर वात छ.पोवारी भाषाम भी सायित्य संमेलन हेरेच आन सायित्य वजाळेम आरेच यी घण आंणदेर वात छ.बोलीन वजाळेम लायेरो काम खरे आरतेती बोलीभाषा सायित्य संमेलन करच.झाडीबोली सायित्य संमेलनेनाई गोरमाटी भाषा सायित्य संमेलन भी पार पडरेच ई घण आच वात छ. बोलीभाषा टकायेन अन बोलीन वजाळेम लायेसारू सायित्येर घण गरज रच अन ई गरज पुरो करेन प्रेरणा देयेरो काम खरे आरतेती सायित्य संमेलन करच.

  ग्रामीण सायित्य संमेलन, दलित सायित्य संमेलन,आदिवासी सायित्य संमेलन अन भटके विमुक्त सायित्य संमेलन येणूरो केंद्रबिंदू जरी एक हिये तरी भी गोरमाटी भाषा अन गोरमाटीर कडापो खरे आरतेती चावजसो ये सायित्य संमेलनेम केणी मांडतू आयो कोणी छ हानू दकेती डोबिंवलीर ५ वे गोरमाटी भाषा सायित्य संमेलनेर अध्यक्षीय भाषणेम बापु केमेलेच.गोरमाटीर सामाजिक,राजकिय ,वैचारिक ,सायित्यिक हालत सदरनू करन हामेन भी आलग आपणे मतेरो सायित्य संमेलन सरू करनू पडरोच अन हानू सरु करेन भी कांई हारकत न रेणू करन बापु आपणे अध्यक्षीय भाषणेम भूमिका मांडमेलेच.

      आब आपण गोरमाटी भाषा सायित्य संमेलन लेरेचा जूज गोरमाटी भाषा अध्ययन केंद्र अन गोरमाटी माध्यमेरी शाळा भी आपणे दमेप सरु करेन चावच. गोरमाटी जत जापा छ आसे मलकेम काकतिया,उस्मानिया,स्वामी रामानंद तीर्थ मराठवाडा सरीक वणान विद्यापीठ छ जत गोरमाटी भाषा अध्ययन केंद्र सुरू करेन कांई अडचण छेनी पण शासन अन प्रशासनेम हमार प्रतिनिधित्व गोरमाटी हसाबेर न रेवडीती हमेन घणी वाते मळेन आडचणे जारीच.केंद्रेम  भाषारो एकच नाम अन एकच डाटा जतानी उपलब्ध हेवाळो छेनी वतानी आपण सबादान न माननू केन लागच.

    सरकारेर भरोसेप आब बेसेती जमेनी का तो आतेर राज करेवाळ लोक खाजगीकरणेर नामेहेट सारी संविधानिक सवलते कमी करनाकेच.आतेती आंग आपणे हसाबेर जर शासन अन प्रशासनेम प्रतिनिधित्व रेणू वाटतो हेनू तो आपणेन आपणी सायित्यिक, सांस्कृतिक अन सामाजिक चळवळेन गती देनू गरजेर छ.मांगन मळी तो मळच भीक, हक्क आदेकार मळेनी.हक्क आदेकार खोसन लेनू लागच ओरसारू निःस्वार्थ भावेती इमानेती आपणेन सामाजिक योगदान देणू गरजेर छ.बापु भीमणीपुत्र येणूर जे याडीभाषासारू योगदान छ ऊ आपणेन आपणे हक्केसारु लढेन नक्कीच प्रेरीत करतो रेवाळो छ...! 

        हरसाल गोरमाटी भाषाम पुस्तक प्रकाशित हेते रेणू, गोरमाटी भी एक ज्ञान भाषा केन आलमदनियाम वेराजनू करन दरसाल २ एप्रिल ई दन आपण गोरमाटी भाषा गौरव दन केन हुंसेती मनाते रीयां येर मन भरोसो छ. 

धन्यवाद।               बी. सुग्रीव 

                             सिरोंचा  02/04/2023

   संदर्भ:

1)पाचवे अखिल भारतीय गोर बंजारा सायित्य संमेलन,डोंबिवली.

 (अध्यक्षीय भाषण)

2)दैनिक लोकमत 21 फेब्रुवारी 2022