वाते मुंगा मोलेरी

 

*वाते मुंगा मोलारी*

               My swan song

*गोरमाटी बोलीभाषा आन् भाषाविज्ञान-*

*भाषिक आन् भाषेत्तर संप्रेषण-*

             भाषावैज्ञानिक भाषारो दळणवळण,भाषामाईती धाटीरो संक्रमण,भाषामाईर उत्पादन क्षमता Productivity कतो नवे नवे सब्द भेळेर वा घडायेर ताकत,बोलणोचालणो(संवाद), लेणोदेणो ये सेनं संप्रेषणेर घटक मानच्.

           मनक्या जलमेमं बोलीभाषारो आसरो लेनं चालेवाळे वयीवाटेनं "भाषिक संप्रेषण" कच्.भाषिक आन् भाषेत्तर आसे संप्रेषणेर दी वान (प्रकार) छ.गोरमाटी बोलीभाषा वेवारेमं ये दोयी वान आढळ आवच्. 

*भाषिक आन् भाषेत्तर संप्रेषण-*

१, ढावलो

२, नातरो

३, मळाव,हासाब,नसाब

४, खेकारणो संप्रेषण

५,चलम संप्रेषण

६,सपारी संप्रेषम

७, संगीत,गीद संप्रेषण

          गोरमाटी बोलीभाषा वेवारेमं आसे ये भाषिक आन् भाषेत्तर संप्रेषण वयीवाट आज भी तांडेपेडेमं आढळ आवच्. 

             गोरमाटी बोलीभाषिक गणसमाजेरे वाङ्मयीन धाटीमं "खेकारणो,झोलो देणो,पलकपलक करणो,आकी मारणो" आसे वाना वानार भाषेत्तर संप्रेषण सजायेर घटक अस्तित्वेमं छ.आसे भाषेत्तर हावभात्मक संप्रेषणेनं भाषावैज्ञानिक 'देहबोली'कच्.

*खेकारणो संप्रेषण-*

                  रानेमं गमागे जकोण ढोरढांडो लाबजाणू येरसारू गोर धाटीमं "मतराल"पूजा करेर वयीवाट प्रचलित रं/छ."मतराल" एक गमागे जकोण पशुधन संपती होटो मळान देयेवाळ,साती देवीमाईर एक गुढ,रहस्यमयी गोरमाटी गणसमाजेर अद्भुत देवी छ. 

             केरी ढोरढांडो गमागे केलं तो ये देवीनं हारदं करन  ये देवीर पूजारवणा दामणीर खुट्टा कनं ज्यारेर आटेती "चोको"पूरच्.(चोको = पृथ्वीर प्रतिकृती) आसे चोकोर हुड्यांगं  जीव बळीर वीदीती पूजा करच्.ये पूजामं चोकोर उपर बोरेर झाडेर एक काटार डोळी मेलच्. 

         गमागे जकोण ढोरढांडो रानेमं येवडी ओवडी न् भटकणू,चोकेपं बोरेर झाडेर काटावाळ डोळी मेलेर ईज एक हेतू दकावच्.

             ई एक तरारो गुढ आसे रहस्यमयी नैसर्गिक शक्तीनं देयेरो एक संदेशन संप्रेषण छ.येनं समाज शास्त्रेर भाषामं "प्रतिकात्मक अनुकरण Symbolic कच्.

             जेर गावडी भेसी गमा जावच् आसेर घरं मतराल पूजा करते रच्. मतराल पूजार दन मतराल पूजा करेवाळो,तांडेमं घर घर जान "खेकारन" बाटी खायेनं बलायेर रच्.न् बोलता खेकारन बाटी खायेनं बलायेर ई वयीवाट कतो "भाषेत्तर संप्रेषणेरो" एक उत्कृष्ट नमुना छ.ई समाजभाषा विज्ञान धेनेमं लेणो गरजेर रच्. 

         *नायकेवाळ खेकारनं चलेगे छ!* कतो नायकेवाळ मतराल पूजार आवतन देगे छ. खेकारणो ये वयीवाटेती आवतन मळेर बाद ओ घरेरो एक झणा खेकारन गे जेर घरं कतो नायकेवाळेर घरं बाटी खायेनं जावच्. 

        गोर धाटीमं भाषेत्तर संप्रेषणेर आसे वणान वयीवाट आढळ आवच्.

*सपारी संप्रेषण-*

          भाषारो मुंगा मोलारो प्रमुख कार्य दळणवळण,विचारविकारेर अभिव्यक्ती भाषातीज वेती रच्,आसो छेई तो हावभाव,संगीत,गीद,चलम, सपारीर माध्यमेती भी भाषारो कार्य सजायेमं आवच्. 

            गोरमाटी बोलीभाषिक गणसमाजेर धाटीमाईर 'संगीत,गीद,चलम आन् सपारी संप्रेषण ये संदेशवहन,दळणवळणेर उत्कृष्ट नमुना छ. 

            वेतडूर कोतळो नवलेरीर तांडे कनेर "वेरीर घाट" ये ठकाणेपं आन ढळ जायेर बाद,वेतडूर तांडेरो नायक नवलेरीर तांडेर नायकेसामू दी झणान "सपारी" देताणी वेतडू आवगो जेर संदेश देयेसारू मेलच्. 

             वेतडूर तांडेर दी झणा जानं रामरामी घालन नायेकेनं न् बोलता "सपारी" दच्.सपारी मळते खमत नवलेरीर तांडेरो नायक कोतळो आवगो जेर खबर नवलेरीर बापेनं कळावच्.

             गोरमाटी बोलीभाषिक गणसमाजेर धाटीमाईर ई "सपारीर माध्यमेती संदेश देयेर ई वयीवाट " भाषेत्तर संप्रेषणेरो" एक उत्कृष्ट नमुना ठरच्.

*चलम संप्रेषण -*

               सपारीर माध्यमेती कोतळो आवगो जेर खबर नवलेरीर तांडेरो नायक तांडेमं ढालीयान मेलन वेतडूर कोतळो तांडेम लायेसारू सेनं सहभागी वेयेसारु कळावच्. 

               आसे वकतेपं तांडेमं नवलेरीर बापेती रीसेरासे कायी कटमाळेर लोक रचज.आसे कटमाळेर लोक वायामं सहभागी वेयेसारु नाकार दच्. 

            आस खबर ढालीयासामूती नायकेनं मळेर बाद नायक,नवलेरीर बापेनं बलानं,रीसेरासे कटमाळेर घरं जान ओ कटमाळेमाईर डावोसाणेनं चलम सळगान देन आजो कच्. जना पच् नवलेरीर बाप रीसेरासे कटमाळेर घरं जान,न् बोलता ओ घरेर डायेसाणेनं भरीभरायी चलन सळगान पीयेन.दच्.

             "चलम ई नायकेर संदेशेर प्रतिक केरावच्".

         आसे चलमेर आपमान करेनं कोयी धजेनी;केरी हिंमत भी वेयेनी. 

         आसी चलमेर आपमान करेवाळेनं नसाब,हासाब आन् मळावेर जब्बर शिक्षार परीणाम भोगेर पाळी आवच्.. 

*ई छ तांडेर अलिखित संविधान...!!*

            चलम सळगान पीयेन देयेर ई गोर धाटीमाईर ई वयीवाट " भाषेत्तर संप्रेषणेरो"एक उत्कृष्ट नमुना छ..!! 

*संदर्भ-*

गोरमाटी बोलीभाषेचे सामाजिक आविष्कार आणि लोकजीवन'

- भीमणीपुत्र

संपादन- प्रा.भारती अ.मुडे,कोल्हापूर.

                 *भीमणीपुत्र*

         *मोहन गणुजी नायक*