बकरा बळी बंद करनू गरजेर छ कांयी-?

 बकरा बळी बंद करनू गरजेर छ कांयी-?

                        -बी.सुग्रीव

     आज प्रसिद्ध गावणीया अखिल भारतीय बणजारा कवी प्रेमदास माराज वनोलीकर येणूरो तिसरो वरसाब दन (Death Anniversary) छ.गोरमाटीन सुदी वाट वतायेर काम जतराबी लोक किदे ओरमाई प्रेमदास माराज वनोलीकर येणूरो नाम आदरेती लेयेम आवच.पोरीयागड,वटांगळी, कळमनुरी आत हजारो बकरा दरसाल कटच.यी बकरा काटेर रीत बंद हेनू केन जालमसिंग नायक(नारनूर,आदलाबाद) एकवणा ओणूरसोबतेम तलगाणेर आन महाराष्ट्रेर कांयी सोबतीन लेन पोरीयागडेर जतराम आयेते.पोरीयागड आत बकरा काटेर बंद करो केन ओ वत आवाज वठाये.देखता देखता लोक जमा हेगे.वतेर परिस्थिती बिगडेर शक्यता दकायी जना प्रेमदास माराज चटको हातेम माईक झललिदो आन माईकेम को," *ये तलगाणेर लोकुम कांयी  भियावाळ(जंगलेवाळ) बी छ.सवार तमेन ये लोक बचेदेईनी,तम ओनूर नादेन मत लागो."* हानू प्रेमदास माराज बोलो जना वतेर लढाई हेतू हेतू कुयीतरी थमी.बकरा काटन खानू क न खानू घणो मोठो यीसे छेनी.पणन चैत मिनार चौरसेन पोरीयागडेन भळेन आयेवाळ गोरमाटी अचानक नवमीन कु कांयी भळेलागे यी समजनू घणो गरजेर छ.आर्थिक भ्रष्टाचारेती जापा सांस्कृतिक भ्रष्टाचार खतरनाक रच.पोरीयागड आत जे कांयी हजारो बकरा दरसाल कटच ऊ योग्य छ कांयी? हाई प्रश्न पुचेर आंगाडी  यीज प्रश्न आबेलगस कुण कुण वठामेलेच मालम करन लेनू गरजेर छ.

     एक वत्तर 9 ऑगस्ट 2021 न क्रांती दनेन बहादुरपुरा खंदारेम क्रांती निवास आत ज्येष्ठ स्वातंत्र्यसेनानी भाई डॉ.केशव अण्णा धोंडगे साहेबेन भळेन गोतो.महानायक वसंतराव नाईक साहेब यीरोदी दळेर लोकुर भी कदर करतोतो.धोंडगे साहेब नाईक साहेबेर बारेम केलागो," *नाईक साहेब उदार मनाचे होते.उपेक्षित समाजाबद्दल त्यांना भलता आदर! वाडी तांड्याचा प्रश्न मी ज्यावेळेस विधानसभेत मांडला अन पाठिंबा त्यांनीच दिला....वसंतराव नाईक साहेबांनी.तितका मोठेपणा दिला मला आणि केशवरावजी तुम्ही इतकी मरमर करता वाडी- तांड्यासाठी,जरा तांड्यांना,वाडीना मौजेचा(महसुली) दर्जा द्या.त्यांची गुलामगिरी दूर करा.त्यांचं दारीद्रय हाणून पाडा.त्यांच्या परंपरेनुसार सेवालाल महाराजांचा जय जय कार करा.*" असे नाईक साहेब म्हणाले.

      'शासनाच्या वतीने पोहरादेवीजवळ राष्ट्रीय स्मारक करा.रेल्वेगाडीने जोडा अशा मागण्या आम्ही केलेल्या आहे.माहूरला येताना जाताना आम्ही पोहरादेवीला जायचो.रामराव महाराज आम्हाला समजून घेणारे, आम्हाला आशीर्वाद देणारे होते म्हणून आम्ही देवीजवळ जो रक्तपात होत होता....पुरच...पुर वाह्यचं.आजही तसंच चालू आहे.आमची परंपरा आहे म्हटल्यावर आम्ही ठिक आहे म्हटले.तुमची परंपराच आहे म्हटल्यावर आम्ही काय म्हणत नाही.एकदा नाही मी तिनदा तिथं रक्तपात बघितलं आहे.' हानू एक दी वाते मन दवाखानेम जातू जातू धोंडगे साहेब केगो.खरो तो कोरोनार टेम हेती.धोंडगे साहेबेन हैदराबाद स्वातंत्र्य संग्रामेर बारेम पुस्तक लकरोचो को जणा मन ओ आर्य समाजेती जुडन कु काम किदे ओणूर अनभाव केलागे.यीसे यी र क पोरीयागडेर जतराम बकरा बळी बंद करेसारू नाईक साहेब,भाई केशव अण्णा धोंडगे सरीक कुण कुण समण वचारी कसोसी करन जामेलेच?

      अखिल भारतीय बणजारा कवी संत ईश्वरसिंग माराज, रामसिंगजी भानावत(पद्मश्री),समाज सुधारक जालमसिंग नायक (नारनूर) ये बकरा बळीर कट्टर विरोधक र.नाईक सायेबेर परिवर्तनवादी यीच्यारेन आंग लेजायेम कवी ईश्वरसिंग बापु,जालमसिंग नायक, कवी प्रेमदास माराज येणूर मोठो योगदान हेतो.प्रेमदास माराजेर एक गीद छ," तारो-मारो,मारो-तारो जायदो।

ई कलीर छोडदो कायदो र।।धृ।।जंगलेती गामेमाई भळगे।शान शोकेम धिरे धीरे हाळगे। जीव जंतुप कीव जरा आयदो।।१।।" 

       बकरा बळी पोरीयागडेन न देयेन चाये ये यीसेप संत लक्ष्मण चैतन्य बापु (पाल) पोरीयागडेन  हजारो लोकुमुंडाग वचार मांडेते. 'सभ्यता' यी मानवी समाजेर प्रगत अवस्था मानेम आवच.'धाटीरो भाग करन जीवबळीर वयीवाट दनेतीदन बडती जारी छ.ई ''सभ्यता''छेई.नेरती आन् सीतळा ये छोडन बाकीरी पाच देवी ये कुलनिहाय वैयक्तिक स्वरुपेम पूजेरी देवी छ.देवी देवतार नामेपं हाजारो पशूर बळी देणू ई गोर धाटी भी छेई आन् सभ्यता तो छेईज.जीव जनगानीन सायी वेणू ई सभ्यता छ.' हानू बापु भिमणीपुत्र येणूर केणो छ.यी ओणूर केणीं धेनेम लेनू गरजेर छ.

        पोरीयागड आत बकरा बळी बंद करनू करन रामराव बापुती ज्येष्ठ सायित्यिक भिमणीपुत्र मोवन नायक(बापु),जालमसिंग नायक चर्चा किदेते.मार कोयी आत सामळेनी हानू रामराव बापुर केणी र.बकरा बळीर समर्थन रामराव बापु सदा कोणी करतोततो यीच सिद्ध व्हच.' पोरीयागडेर जतरान आयेवाळे सारी मलकेर लोकुमुंडाग जना परसराम बापु पोरीयागडेम वचार मांडतोतो.रामनवमीर बकरा मत काटो हानू परसराम बापु एक उची जागेप थामन लोकुन केतोतो' यी वात मन मार चुलत दादा (हारीदादा) को.रामराव बापुनायी परसराम बापु सदा बकरा बळीर विरोधक र यी वात धेनेम लेनू गरजेर छ.जेताभाया भी सेवाभायार बोल *'लो मत जीव,काडो मत लोयी'* ये यीच्यारेप चालतेते.सेवाभाया सेन पाच पारा देगो.हिंसा मत करो यी एक  पारा (तत्व) छ.मुके जीवेर यीनाकारण बळी लेनू गलत छ.देवे धर्मेर नामेती सर्व सामान्य माणसेर शोषण न हेनू येर सारू सेवाभाया पाच पाराप भर देतोतो.

    कळमनूरी जिला हिंगोली आत रामचंदसात माराजेर नामेती भलीमोठ जत्रा दरसाल भरावच.ये जत्राम 1965-1969 रेर वचेम तीन चॅर वणा पद्मश्री रामसिंगजी भानावत बापु वचार मांडोतो.भानावत बापुर केणी यी र क बकरा बळी न देयेन चावच.समाजेन आंग जायेर वाट वतायेर काम जनार टेमेप रामसिंग जी भानावत बापु किदो हानू ज्येष्ठ सायित्यिक मोहन पवार (बापु) सिंगोडावाळो हामेन को.

      पोरीयागडेम बकरा कटरेच केन पोवरा,उमरी टकरीच हानू केवाळेर भी गणती कम छेनी.सवार यज्ञेवाळ लोक यज्ञ होम हवन सरु करनाकीये ये वातेर डर वतान बकरा बळीर कांयी लोक समर्थन करच.बकरा जतानी कटते रीये वतानी आत विषमतावादी लोक घुस सकेनी हानू समाधानेसारू कांयी लोक बोलतू दकावच;पणन आपणेन सेनज मालम छ क पोरीयागडेम लक्षचंडी सरीक यज्ञ येर आंग भी हेमेलेच.

     बामणालाल माराजेर टेमेप पोरीयागडेम भलोमोठो लक्षचंडी यज्ञ हियेतो हानू *क्रांतिसिंह तोडावाळो सेवादास* पुस्तकेम भी सविस्तर माहिती देयेम आमेलीच.निजामाबादेर बिचकुंदा मंडलेसामू हाम 2011 र उंदाळेम तांड तांड वचार पचाररेते.ये मलकेमायीती कयीक पिपा भरन घी जना पोरीयागडेन लक्षचंडी यज्ञेसारू देमेलेते.बामणालाल माराजेन हिंदी आवतीती.वेद,पुराणेरो ओणून आचमाली अभ्यास हेतो.आतेर यंत्रणा चलायेवाळे लोक सेवाभाया जायेर बाद पोरीयागडेप सांस्कृतिक आक्रमण करनू चालू करनाकेते.आब पाच छो वरसेहेट 2017 म पोरीयागड आत जे लक्षचंडी यज्ञ हियो येन समाजेमाईती खासज विरोध हियोतो.आबेलगस लक्षचंडीसरीक पाच मोठे यज्ञ हियेच.पाचवे यज्ञेन जू यीरोद हियो जू आंगेर यज्ञेन हियो कोणी जू वाटच.जना समाजेम समण वचारीर गणती बड जावच जनाज खरे आरतेती थोती वातेर यीरोद हेयेन सरुवात हेजावच. 

      आपणे हिंमाणीर ठकाणेपरेती समाजेन आचो मार्ग दकाळनू गरजेर रच अन येज हसाबेती आत कारीया घढान लाते रेणू लागच.पोरीयागड आत लारेर काळेम सामुहिक विया लगायेम आमेलेच.थाळी नंगाराप मलके मलकेर गावणीयान बलान गीद बोला मेलेच.आब वरले काळेम कांयी राजकारणेम भाग लेरेच आसे राजकारणी पोरीयागड आत जाहिर सभा लेरेच यी आच वात छ;पणन जेणून सासीज समाजेर सामाजिक, सांस्कृतिक, वैचारिक, आर्थिक, सायित्यिक,राजकीय परिस्थिती सदरनू वाटच आसेज लोक आत मळाव लेयेन चावच.पोरीयागडेरो वापर कोयीभी सोतार मतलब सजायेसारू कोणी कर येर खबरदारी लेनू वतरीच गरजेर वात छ.

      पोरीयागड, कळमनुरी आन वटांगळीन बकरा काटेर गोरमाटी बंद करनू करन लार जू कसोसी करेम आयी जू आब बी चालूच छ.बकरा काटेती कांयी नकसाणी हेरीच आन कांयी फायदो हेवाळो छ येर हसाब घालेसवाई हायी यीसे सुदो समजेवाळो छेनी.एकवना वटांगळीन कच कोयीतरी बकरा मत काटो करन प्रचार कररोतो.वतच एक माटी बकरा काटरोतो.तू बकरा कसेन काटरोची केन ऊ वचारी पुचो कच.सामतदादार आसीसेती मार घर छोरा जलमेन आयो छ.बेटा जलमोतो बकरा काटीयां करन नवस करमेलेते हानू बकरा काटरो जकोण भिया को.नवस फिवस करेती छोरा-छोरी हेईनी हानू कांयी तरी नकेक आंग ऊ वचारी को हीये.सामळेवाळ माटीन वात पची कोणी जना ऊ छरी हातेम लेन वचारीन को कच," नवसेती कु तरी छोरा हियोच आन तू बकरा काट मत केन कनारो बरकारोची.तू आतेती निकळ न तो तारोच ढेरगो पाडनाकीयूं" हानू माटी हातेम छरी लेन जरबायो कच.आपण वचार कत मांडनू येरो बी भान रेणू गरजेर छ.जत आपणे वचारेर समर्थन करेवाळ लोक छेनी वत आपण वचार पचारेर गरबड न करनू केन लागच.सासी वाते सेनज पचच हानू छेनी.

     सॅर(हैदराबाद)आतेर एक मारवाडी र.जेरो कारोबार नांदेडेम भी र.कळमनूरी परेन आतू जातू रामचंदसात माराजेन कनाईको धोकोतो.ओर घरेवाळीन छिजाबरच हेरेते कोणी.रामचंद माराजेर आसीसेती ओर घर छोरा जलमेन आयो कच.मारवाडीर रामचंद माराजेप नितांत श्रद्धा हेती.ये श्रध्दार भावनाती कळमनुरी आत धर्मशाळा भांदेर ठरायो.तम बकरा काटेर बंद करनाको.तमेन आत कांयी सुविधा रेणू क जकोण म करदुचू हानू जतराम रामसिंगजी भानावत येणूर सोबत आयो जना ऊ मारवाडी को कच.केयेर मतलब कळमनुरी,वटांगळी आन पवरार बकरा काटेर बंद हेनू करन कसोसी मोठे प्रमाणेम करेम आमेलीच.जतानी यीच्यारेम बदल हेईनी वतानी आचरणेम बदल हेईनी कच.हामार लोकुर सोच यीच्यार करेर पातळी जतानी बडेवाळ छेनी वतानी बकरा काटेर बंद हेवाळ छेनी यी भी वतरीच  वात खर छ.

     सेवाभाया समण वचारी हेतो,झोर भांदेवाळो हेतो यी वात जर आंगाडी आपणे लोकुन आचे तराती मालम हेजाती तो ओ धुजेवाळ कोणी हेते,केरी डिलेम कुणसी देवी कोणी आयवाळ र. कतो कुणसी बायी-भिया खेलेवाळ कोणी र.सेवाभायार बोल कांयी हेते ऊ समजन लेवाळ हेते.चिंगऱ्यार चिंगरी करेवाळो,धुडेर सीरा करेवाळो,भाटार नंगारा घोरायेवाळो सेवाभाया आपणे मातेम घालदिने.चिंगऱ्या छोरान बायी माणसेर कपडा पेरान सेवाभायार परीक्षा लेयेर ठरायेवाळे कावाखोरी लोक सेवाभायान परेशान किदेते.सेवाभाया से कपटी लोकुन वगाडो पाडनाकोतो. आलग आलग तराती हरेक बाबतेम सेवाभायान तपासन देखेर काम जनार टेमेप हियोतो यीच सिद्ध व्हच.' *पाच पारा रीये कडेर बार,म ओळक लियूं ओ मारेर गोर.दसमणेन जिरायूं रे.....भायान सुरखंड लायी रे.....!* यी गीद गावणीया बोलच.आपण जना आचे काम करेन लग जावांचा जना आपणेन यीरोद करेवाळो एक दळ बगलेम तयार हेतो रच.खरो लकेन,खरो बोलेन जतरी हिंमत लागच वती कयीक पटीती ये वाते खरीच छ हानू पचायेन लागच.

   पोरीयागड आतेती सांस्कृतिक,सायित्यिक सामाजिक,राजकीय वातेप खल हेनू हानू जेणून वाटच आतरा लोक जरी सोता पोरीयागड आत बकरा काटेर बंद करनाके तो हाणीया हाणीया सर्वसामान्य लोकूर बी यीच्यारेम बदल हिये.पोरीयागड आत मोठे प्रमाणेम पुस्तकेरी दकाने,काचे कोडीर सामान जे दन देखेन मळे ओ दनेती गोरमाटी खरे आरतेती वचारेर कल्लोळ करीये येर मन भरोसो छ.धन्यवाद!

              26/08/2023

                             

        *संदर्भ:* 

@क्रांतिसिंह तोडावाळो

सेवादास-भिमणीपुत्र

@ *विश्वशांती शतचंडी यज्ञ* पोहरागड(पोहरादेवी)ता.मानोरा जि.वाशिम

गोर बंजारा समाजाचे श्रद्धा क्षेत्र  पोहरागड व त्याचे महत्त्व(लेख)

-प्राचार्य ग.ह.राठोड (ज्येष्ठ साहित्यिक)

@वगम-के.एच.राठोड(गोर सीकवाडी)

@महाराष्ट्र टाइम्स- डॉ.गणेश चव्हाण 

पैनगंगेच्या काठावर (सदर)

 *संत आणि योध्दा* (लेख)

12/08/2023

@जागर गोरमाटी बोलीभाषारो..!(लेख मालिका)

*गोरवट:गोर सभ्यता Gor Civilization..?*(लेख)

-भिमणीपुत्र

----------