प्रसिद्ध गावणीया (कवी) प्रेमदास माराज वनोलीकर वचारेती आंबर छ....

 *प्रसिद्ध गावणीया (कवी) प्रेमदास माराज वनोलीकर वचारेती आंबर छ....!* 

     गोरवटेम थेटेतीच थाळी नंगाराप गीद बोलेर एक घण आच रीत छ.गीदेर माध्यमेमाईती  वचार पचारन तांडेवाळेन सुदी वाट वतायेर काम गावणीया करते आये छ.' *नंगारारे घोरेम रेतो जो ,आये वगमेन हाटातो जो'* येरो मतलब तांडेम वचार पचारेर काम पिढी दर पिढी चालतो रेईचाय.वचारेती जे लोक जागे रच ओ लोक मानसिक गुलाम बणेनी आन जे लोक मानसिक गुलाम रेईनी ओ लोक सोभिमानी रच अन सोभिमानी लोकच सोभिमानेती जिंदगी जगच.

   पंच पंचायत राजा भोजेर सभावाळ गोरमाटी सिंधू धाटीती लेतानी आबेलगस झांज नंगाराप गीद बोलते छ ई घण आणंदेर अन सबादानेर वात छ.डोडो नंगारा वाज ये सोनकी तारो मोयनारो दल भिजेगो.सायडा घोरावती आयी सोनकी तारो मोयनारो दल भिजेगो....! ई गीद आज भी तीजेन बोलच.कांई मलकेम भूलाडी पडगीच तरी भी दी ठोळीर नंगारा वजान आज भी कयीक तांडेपेडेम गीद बोलनू चालूच छ.पेना नंगारा वाजो की लोक गोळा हेजातेते.नंगारार ढाळेपरेन नेमको नंगारा कसेवास वाजरोच लोक समजलेतेते.

    नंगाराप ठोळी मारन झडीम गोरमाटी हुंसेती झामरा तांडेम बोेलतेते.गावडी चराते चराते सदा गीद बोल.गोरमाटीन जर गीदेर भूलाडी पडगी तो पच गोरमाटी गोरमाटी रेईनी,गोरमाटीर ताकत गीदेम छ केतो भी बडाई कोणी वाट.

    सेवाभाया ये गीदेर परंपरान आंग चालन घणो महत्त्व दिनो. आज भी लोक  कच *सेवाभाया भाटार नंगारा घोरायो, पानेरी थाळी बणायो.* केयेरो मतलब सेवाभाया वाजार माध्यमेमाईती समाजेम जागरूकता लायेर कसोसी करेन प्रेरणा देमेलोच.सेवाभायार बारेम आपणी याडी भेने वजी  कच *सेवाभाया बोरायो तीज,बायीन पालेनो डंडी याडी बोरायी तीज बायीन पालेनो.....!* सेवाभाया गोरमाटीर सांस्कृतिक आंदोलन मजबूत बणायेर घणो मोठो काम किदो छ.सेवाभायार पच जेताभाया,सामकी याडी, धनू -रतनसंघ ये दोई भाई हुटेप बेसन मलक मलक फरन तांडे तांडेम वचार पचारे छ.नंगारा घोरायेर काम जिवतो रकाडेसारू लारेर काळेम पोरीयागडेर मलकेती गावणीया लोक तलगानो अन वजी दुसर दुसर मलकेम जान आठ आठ दन एकेच तांडेम गीद बोलमेलेच.पगडेपली जि. भूपालपली तलगानो आत जाठोत मंजीनायक एक दानशूर नायक र जेर घर मिना मिना ढाडी भाट रेतेते. तलगानेम गावणीया आव तो मंजीनायकेर वत जापा दन रेतेते.जनार टेमेपर गावणीयान मंजीनायकेर मोठो आधार   रेतोतो.मंजिनायक गोरूर धाटीप जीव लगायेवाळो हुंसी नायक हेतो.पगडेपली आत दनवना छो लोक गीद बोल अन रातवना छो लोक गीद बोलतेते कच.पोरीयागडेसामुर किसन माराज जना बोलमेलो जकोन गीद पगडेपलीर जाठोत रमझोड बापू हामेन बोलन वतायो. 

      किसन माराज, मंसाराम माराज, ईश्वर सिंग माराज, राजुदास माराज,प्रेमदास माराज सरीक हुंसी गावणीया झांज नंगाराप गीद बोलेर चाल वरले काळेम जिवत रकाडेर काम किदे छ.जना आजेनाई मोबाईलेर जमानो कोणी हेतो.एक माणस पगेती चालन जान गीद (भजन) बोलेवाळेन आमुक आमुक तारखेन गीद (भजन) बोलेन आवो केन घर जान केन आव.1972-73 म  मार तांडेर नायक मंचिया नायक समागो जना ओणूप गीद बोलेन सिरनाळ बोथी ता.चाकूर आतेती शंकर माराज पगेती आयोतो.कमभरती चॅळीस पचास किलोमीटर पगेती चालन जना कयीक गावणीया गीद बोलेन जामेलेच.बहुजन समाजेम गीदेर माध्यमेमाईती जनजागृती करेर काम लारेर काळेम हियो जू वरले काळेम सदा राष्ट्रसंत गाडगे माराज,लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे,राष्ट्रसंत तुकडोजी माराज,लोकशाहीर वामणदादा कर्डक अन गाजोगुजाये गावणीया प्रेमदास माराज किदे.

    वामणदादा कर्डक येणूर सरूवातीर गीद जसे क 'चल ग हरणे तुरूतुरू, रानमळ्याची वाट धरू.पक्षी उडतील भुरूभुरू.'सांगा या येडीला माझ्या गुलछडीला, तुझ्यासाठी आलो ग सासुरवाडीला'आसे गीद खेडापाडाम सगाई वाया नातराम हामखास वाजतेते.

   डॉ बाबासाहेब आंबेडकर येणूर सहवासेम वामनदादा कर्डक आवगे जना ओणूर रचनाम घणो मोठो परिवर्तन हेतू दकावच.वामणदादा कच' *जेव्हा केस हे माझे गळू लागले, तेव्हा जीवन मला हे कळू लागले.'सांगा आम्हाला टाटा बिर्ला अन बाटा कुठ आहे हो,सांगा आम्हाला धनाचा साठा अन आम्हाचा वाटा कुठ आहे हो?'* वामणदादा येणून जू डॉ बाबासाहेब आंबेडकर येणूरो सहवास लाभो जू प्रेमदास माराज येणून संत गाडगेबाबा,नायक साहेब अन संत तुकडोजी महाराज येणूरो सहवास लाभो. दस ग्यार सालेर माराज र जना ओणून गाडगे माराज डेहणीती दिग्रस पगेती जारो जना वरंदळीम भळो.पाणी आरो करन गाडगेबाबा कोटाम थामगो.पाच दस मिनिटेम गाडगे माराज छिजाबरुती वाते करन 'गोपाला, गोपाला देवकीनंदन गोपाला..!' हाई गीद छिजाबरेन सिकान दिग्रसेन पगेती डगरगो.

     अस्पृश्यता निवारण कारीयासारु संत तुकडोजी माराज येणून वरंदळी आत 1947 म आमदार प्रतापसिंग आडे साहेब बलामेलेते.रातभरो किर्तन प्रवचन हेजायेर पच परभाती बैलगाडीम कडबार पुळी वचान ओर उपर एक घुंगडी वचान माराजेर बेसेर सोय करेम आयी. माराजेन दिग्रसेन पुचायेर काम प्रतापसिंग आडे साहेब ओर बांयाप नाकदिनो. बांया बणेलेप र, झगला बदलायेन बांया घरेम डगरगो.बांया आवजतानू तुकडोजी माराज प्रेमदास माराजेर पुठेप हात मेलन आंगळी वजातू वजातू पुचो 'क्या करता बाबा तू? मै खेती का काम करता हूँ माराज हानू प्रेमदास माराज को कच.खेती तो अन्न ब्रम्ह है, खेती तो सबकी पालन पोषण करती है। खेती का काम करना, गया बैल पे ध्यान देना और माँ बाप कि सेवा करना हानू सीक संत तुकडोजी माराज प्रेमदास माराजेन दिनो.संत गाडगेबाबा अन संत तुकडोजी माराज येणूर भेटीर परिणामेती प्रेमदास माराज येणूर कल भजनेसामु वळो आतरी वात खर छ.

   बहुजन समाजेम गीदेर माध्यमेमाईती घणो मोठो परिवर्तन घढान लायेर काम लोककवी वामणदादा कर्डक अन प्रबोधनकार प्रेमदास माराज वनोलीकर किदे छ ई वात कोईच नकार सकेनी.दोईभी कवी लोक  जवळपास समकालीन हेते.वामणदादार सरूवातीर गीदेम अन डॉ बाबासाहेब आंबेडकर येणूर सहवासेम आयेर पचेर गीदेम जमीन आसमानेरो फरक दकावच. वामण दादा येणूर वाटचाल आंबेडकरीजम अन मार्क्सवादेर वाटेती चालतू दकावच अन प्रेमदास माराज येणूर वाटचाल संत साहित्य अन व्यवहारिक जीवनेम नैतिक वाटेती चालेर सीक येप जापा भर दकावच.

    डॉ बाबासाहेब आंबेडकर येणूर वचार घरेघरेम पुचायेम जू लोक कवी वामण दादा कर्डक येणूर योगदान छ जू महानायक वसंतराव नाईक साहेबेर वचार तांडेपेडेम पुचायेम प्रेमदास माराज येणूर मोठ भूमिका रेमेली छ.नायक साहेबेर बारेम माराज वणान गीद बोलमेलेच.

' संसारेम पाया घडागो,

 झंडा चडागो  ||धृ||

नाम मात्र नेता पुढारी 

लिदो खबर सुख दुखेरी 

आपमानेर पुरजा फडागो  ||1।महाराष्ट्रेम वेगो ऊ दाता 

ग्यार वरस रबागो ऊ सत्ता 

उत्पणेन नदी आडागो ||2||

लकणीती कळ हुशारी 

आनाडी पणेर काडगो बिमारी 

शाहू फुलेर विचार जुडागो ||4||

समाधानेर वतागो वाट 

मंत्र वसंतार करलो पाठ 

प्रेम केरो समृध्दी बडागो ||5||

     परगाळ येदाडू माराज समायेर आंग वगोणीस दन कतो आगस्ट मिनार 7 तारकेन मन माराजेन भळेन मळो ई मार सारू घण मोठ वात छ.समाज सुधारक चंद्राम गरूजी(सोलापूर) अन जालमसिंग बापून भळो जना घणी वातेप खल कर सको कोणी येर मणेम माळा फरू करच पण प्रेमदास माराजेती घणी वातेप खल करतू आयो येर सबादान वाटच. प्रेमदास माराजेती वजी घणी वाते करेर रेगीती पण कोरोना गत्तरेम बापु सपडागे अन आपणेन सेनछ छोडन 26 आगस्ट 2020 न डगरगे. बापू वुई मिस यू ....!

          संदर्भ :

1.प्रेमदास भजन गाथा खंड -1(बंजारा भजने) 

2.सेवा सगुणार लडीम विचारेर जडी(भजन माला)

3.वाते मुंगा मोलारी -भाग 2

                बी.सुग्रीव 

                 9834182823

                26 August 2021