*पारबती रो दुखिया संसार*

 *पार्वतीरो दुखिया संसार*

कथाः-गुरु तात्याराव चव्हाण, औरंगाबाद.

********************************

     घणें घंणे दनेंर वात छं. तांडेपरेरो, गरीब घराणेरो एक छोरा पोलीस बनगोतो. हामारे तांडेमाहीती नोकरीन लागेवाळो ऊ पहिलोज रं. उचोपुरो आणि मजबूत आंगकाठी, वोरे गोरेपान रंगेन सोभेसरीक काळेभुरं लट्टा, बारकी-बारकी पणं आकडा फरीहुयी मुछे, वोनं घंणोज खलंन दखावं. पोलीसेर डरेसेम तो ऊ खूबज रुबाबदार दखावं. वोरं याडी-बाप, भाई-भेणं, काकादादा सोबतज सेनं वोरो घंणो कौतुक लाग. हामारो महादेव नोकरीनं लागगो, जेरो सेनं भुशान रं. महादेवबी याडीबाप, काका-बाबा, काकी-दादी, भावकीमाहीरे मोटे लोकुर मान मर्यादा रखाडन वाग. से भाईभेनेमं सेती मोटो रं, जेती ऊ सेनज प्यारो लाग. 

        

         महादेवेरो विह्या वेगोतो. वोनं खले सरीकज सुंदर नवलेरी पार्वती, वोन मळगीती. रामे घरेरो, नंजर लागे सरीको जलमजोडा. भावकीमं दादी लागेवाळं डोखरी केलागी, 

"येनुनं दोईरबी नंजर वतारती जो."

 नोकरी लागेरं पहिलेज विह्या वेगोतो. अकरावी मॕट्रीक पासवेनं दी सालेरो काॕलेजेम सिकरोतो. दुष्काळी कामेपर, महादेव मुकडदमेरो काम कररोतो. वोनं देखनं छोरीवाळं सगाई करनाके. बारेक मिन्हारं बादेम विह्या वेगो. जण्हं वोरो ससरो पाचशे रपिया हुंडो दिनोतो. वु वात वो टेमेनं, घंण चर्चार वात वेगीती. वो पाचशे रपियामं विह्या वेनं बचगें पिसा जेरं एक छेळी लेलिदेते. नवेर नव दनं खुटते आवगे. नवनवीन खूब कवतिक किदे. वो टेमेनं छोरीनं शिकावतेते कोनी. सहावी लखीहुयी, ऊ पेहेल बोढी रं. याडी-बापेरं लाडेरं से भाईभेणेवूमं सेती नानकी पार्वती, जु देख जु आछं दखाव. वोनुरे घरेमं तीन देवरं आन् तीन नणंदे आन् सासु-ससरो रं. हातहेट नणंदेनं लेनं, पार्वती चटकन काम आवरलं.

             दरसाल लखेनं शेरेम जायेवाळो छोरा, ये सालं विह्या वेगो आन् घरंज रेहेलागो. करनं याडी-बाप चिंताम पडगे. काका-दादा वजी तांडेवाळं वाते करेलाग. हुंडालेनं विह्या करलिदे. आन् आब छोरा लखेनज कोनी जारो. महादेवेरं याडीन लोकुरं मुंडेती ये वा

ते सामळनं घंणो बला लागं. एक दनं ऊ केलागी. बेटा, आपणं गरीब छा. तारो ससरो हुंडो दिनो छ. तु लखेन जलागं. लखतु-लखतु नोकरी लागजाह्ये. पछं पार्वतानं लेनं चलो जायेस. लखेवाळी बोढीनं कतं खरपेनं लगाऊ. घंणज गोरछं, जसो हाळदेरं गाठ छं. आत खेतेम काम करनं, काळभुरं वेजाह्ये. महादेव सामळंन न सामळेसरीको करलिदो. ये कानेती सामळनं वो कानेती छोडदिनो. पंण याडी केलागी जे वाते, वोरे माथेमं फरे लागी. लखतु-लखतु नोकरी लागजाह्ये. ऊ विचार करेलागो. आब नोकरीरो विचार करणु लागीह्ये. वोरे माथेमाही याडीरं वात सतायेलाग.

       एकदनं महादेव याडी-बापेन केलागो, म सवारं सेरेन जायेवाळो छु. काॕलेज चालु वेगो छ. छोरा लखेन जायेरो केरोछ करनं, वोनुनं आछो लागेलागो. दुसरे दनं महादेव शेरेन आवगो. काॕलेजेन चलेगो. कांही सोबती मळगे. खूब चर्चा हुई. होटो आथाणी, खोकडपुरामं भाडेती खोली लेथाणींन, रेहेलाग. आब आत तीन दनं वेगेते. येरेवोरे कणेती मालम हुयो. पोलीसेरं नोकरीरं काॕल निकळरेछ करणं. महादेव समाज कल्याण हापिसेमं जाथाणीन वत चांदणे नामेर कलारकेन भेटो. ऊ वोनं काॕल देयेन तयार वेगो. काॕललेटर पोष्टेती आह्ये करन केलागो. जण्हं महादेन घरेन आवगो. काॕललेटर पोष्टेती आवछकं कोनी. नितो चांदणे देमेलछकं कोनी. जेती ऊ चर्चाज किदो कोनी. पंण एक दनं पोष्टेती वोरो पोलीस भरतीरो काॕललेटर आवगो. बिचारो महादेव खूब खुश वेगो.  वोरं याडी केमेली जे वाते, वोरे माथेमं फरे लागी. घरेमं सारीरो वातावरण आनंदेम रं. पार्वतीबी घंणज खुश दखारीती.

      पहिले पोलीस भरती आतरी आवघड कोनी वेतती. ग्राउंडेर प्रॕक्टीकल महत्वेर आन्  नाॕमिनल तोंडी परीक्षा, लेखी परीक्षा फक्त वीस मार्केर वेतीती. महादेव इंटरव्हूयुम पास वेगो. जलदीज आडर आवगी. औरंगाबाद हेड क्वार्टरेम हाजर करलिदे. आन् आठ-दस दनेमज नागपूर टरनिंगेन जायेर तयारी सुरु वेगी. टरनींग नवं मिनारं रं. वुबी लगातार, माही छुट्टी छेई. फक्त पत्रज आधार भेटेसारु. नोकरी तो लागगी. पण नव-नवलेरीन छोडन लगातार नव मिन्हा  भेटेन मळेवाळो छेनी. जेती महादेवेन घंणो बल्ला लागरो. घरेमबी सेनुनं भिया दूर जावाळो छ. करणं बला लागरो. पार्वतीरे मनेमं बला लागरो पंण नोकरी मळगीछं. तो जाणु लागीह्ये. निकळजाह्ये दनं. आतबी घरं नणंदे सोबतळें सरीकीज छं. जेती जरा धीट वेगीती.

        पेण्हारं घरंबी दस-वीस पथरेरं आन् हालके-हालकेज वेतते. एकज दरवाजा, वोनं खिडकीबी रेहेनी. पाणीपावसेमतो चुल्लोबी वोज घरेमं, वतज एके कोपराम चुल्हेसारु लकडी आन् बळदूर कडबा. वोमं सीबी हांगमेले जकोबी घंणो खाटोबडंस गंधावं. से सोजावं. आखरीन डोखरी सोवं. ऊ सोयेरवळां घासलेट कमीछं करथाणी चिमणी वल्हानाकं. वतेती आंघ पंछ येनुरे जीवणेंन वेळ मळं. (तणावपूर्ण पंण नियंत्रीत वातावरणेंम) असो अवघड काळ वेततो.

एकेज घरेमं, याडी-बाप, मोट्यारं कुहारे भाई-भेणं, तीनभाई-तीनभेणं, आन् ये महादेव-पार्वती. आसो एकत्रित कुंटुंब रं. पार्वती मालकेनं केलागी, " तु नागपूर जाथाणींन, तार टरनींग पूरो करलं. म आत जसं परिस्थिती रिह्ये वसे स्थितीम रुछु. मारो घोर करेरं छेई. जेती महादेवेन धीर आयो. चिंता कमी हुयी. समजदार जोडीदार रेहेपर से वाते सोपा वेजावछं. हाई सीक पार्वती सेनं देनाकी.

       दुसरे दनं परभाती पेटीम सामान भरलेनं. महादेव शेरेन आवगो. आत दी दनं सेनं गोळा वेवुसलगु थांबे. तिसरे दनं नागपूरेन रवाना वेगे. जसो टरनींगेन चलेगो, वसो नव मिन्हा खुटेपरज होटो आयो. दरम्यानेरे काळेमं पार्वती कांही दनं सासरेमं, कांही दनं माहेरेमं रेथाणीन पूर्ण करनाकी. सेती मळभळंन री. लडी-भांडी कोनी. कटाळो कोनी किदी. जेती सारी तांडेवाळं पार्वतीन जीव लगाडं. वोरे नातेमाहिरी कांही बाई-बापडी, चुलतभेनें आत तांडेमज वेतती.

     पार्वतीरो सोभाव घंणो समजदार रं. हसमुख आन् खुलोहुयो चेहरा, मनमोकळों बोलणो. वोरोवोनं खूब खलं. वोरे सासु-ससरेरे घराणेपेक्षायी पार्वती सोभावेती सेरं प्रेमेरं बणगी. आत सासरेम दारु बोटीरो सुकाळ रं. सुके बुंबला-माछळी, सुकटा, खार माछळी शिवायी वोनुरो जेवणज कोनी वेततो. पंण बिचारी केतीबी खालेन दनं काडलिदी. तकरार कोनी किदी. 

          घरेरं परिस्थिती गरीबीरंज रं. पंण आब छोरा नोकरीन लागगो. जेती सदरजाह्ये ई विचार करनं, याडीबाप खुशीर रं. पंण केळावट छंनी. मनेरी चिती चालेनी. जुंज वात वेगी,भा. महादेवेरेबादेम एक छोरा आन् एक छोरीरो विह्या वेगो. आन् महादेवेरे बापेरो दुखे लागो. येवढी-वोवढी करतु-करतु मसदंजागं वताये. पंण पतपाणी समाळों कोनी कांईको. जलदीज दुःखळो जितलीदो. जिवेर ऊपर वात वेगी. डोखरा खरचागो. लार्र भोळंभसं डोखरी, दीछोरा,दीछोरीरं विह्यार बाकी रेघेते. सारी संसारेरो बोजा, मोटो बेटारे नातेती महादेवेपर आन पडगो. महादेवबी नामेनहीतीज भोळो रं. जादा कांई चलाक कोनी वेततो. लबाडी सबाडी करेरो. ये आंगळीरो थुक वो आंगळीपं वतायेरो आसो चालुपंळेरो काम वोनं कर्राई जमो कोनी. जीवनेंम कर्राई कसेरोई जादा ताणबी कोनी लिदो. ऊ फक्त डिवटी करेरो. आन् पिसा लान देयेरो काम करं. डिवटीती आवगोतो. फक्त मटन आन् पियेन वेगो तो बसं वोरो कामज खुटगो. सारी संसारेरो ताळमेळं पार्वतीनं करणु लागं. पार्वती नोकरीरं जागं शेररेमजरं. पंण घरं कांई लागछं, जे जतरा देतु आह्ये, वतरा सहकार किदी. दी देवरं आन् दी नणंदेऊर विह्या कराई. ससरेरं बादेमं संसारेरं जबाबदारी वोरेवोरे परिस्थितीनुसार ठिक पार पाडनाकी.

           ऊ धार्मिकवृत्ती सोभाव आबेलगु जपरीछ. वोनं धार्मिक, आध्यात्मिक , सामुदायिक , जनसेवा विषयेरं कामेर आवड. आंघेरे जीवनेंमबी ऊ वोरो देवधरम भजेपुजेरो छोडी कोनी. पार्वतीन एक बेटी आन् तीन बेटा वेगे. वोनुरो पालन-पोषण, संगोपन, शिक्षण करानाकी. सेनुरो विह्याबी करादिनी. जमाईबी नोकरीवाळो, नातेमाहीरोज रं. छोरी सुखेमं रं. दी छिजार आछे सिके, एक छोरा जादाकांई सिको कोनी. ऊ खेतीसामुरं कामं देखेलागो. मोटे दोई छोरापैकी दुसरेन प्रायवेटेम नोकरी लागगी. मोटो छोरान नोकरी कोनी वेतती, पंण आपणें आक्कल हुशारीती संसार चलारोतो. तीनी बेटाबोढीन नांळी करदिनेते. आब पार्वतीआन् महादेव डोखरीडोखरा वेगेते. वोनुरो वो अलगज खारेते. नोकरीरं कांही साल रेघेंते. पंण पोलीस जमादारेरं डिवटीमं शरीर साथ देरो कोनी, जेती पहिलेज रिटायरं वेगे. पार्वतीरो देवधर्मेरो कार्य चालुज वेततो. संसारेम परतेकेनं ताणतणाव रंछं. पंण पार्वती कर्हाई वोरे संसारेरो ताण केण्ही वतायी कोनी. 

           रिटायर वेगेछां. छिजार वोनुरोवो कररेछ, खारेछ. जादा कांई ताण छेई. बेठे बेठे खाऊ करीह्या. देवधरम करु करीह्या. हानु विचार माथेम फररेते. पंण आतबी ऊजं केळावट आडं आवगी. "मनेर चिती चालेनी"  शुगर, बीपी, वजी दुसरे कांही बिमारीमं महादेव चलेगो. पार्वतीन वजी कठीण काळ आवगो. तीनी बेटा-बोढी डोखरीरं आछं काळजी लं. आब ऊ एकलीसारु सयपाकं बणायेनी. जत सकजावं वतंज खालं. पोतीपोतेऊमं वोरं दनं आछे जारेते. हालकेमोटे दुःख, तो संसारेमं आवतेज रछं. आये परसंगेन पार पाडरीती.              मोटो छोरा रामनाथ ठेकेती काम लेलं. मनख्या लगानं काम करालं. मोटं बोढी कपडा सीडेरो काम करं. वोनुरो आछो चालरोतो. दुसरे छोरान खाजगीमां इंजिनीयरेर नोकरी रं. पगारबी आछो रं. नानक्या छोरा खेती आन् दूदेरो धंदो करं. नानक्यानज कमी जास्तीन याडी धकाऊ करं. आबं तो छिजार शेरेमाहीरो जुनो घरं पाडन तीन मजलारो मोटो घरं भांदनाकेते. थोडासेको काम रेगोतो. घरभरणीं मोटं करीह्या केरेते. से कांही आबं वेवस्थित वेतो आवरोतो. पार्वतीबी कांही जादा ताण कोनी लेतीती. ऊ वोरे देवेधरमेरे कामेमं वोरो टेम लगाऊ करं. सारी वातेरी हालके हातेती समाधानीसरीक वात वेतती.   

          लारेरे सालेर वात छं. भारेरे देशेती आयोहुयो कोरोना, सारी जगेन परेशान करनाको. घंणोज लागालागीवाळो दुःखणों. वोन रामबाणं इलाजच कोनी लाभोछं. घंणे लोकुरे संसारेम धुड कलागो. सारी देशेम बंदी पाळे लाग. लाॕकडाऊन घोषित करनाके. एकळां तो, सेवेन सांजेरे टेमेनं सेवेनं दिवो लगावो केलागे. पंछ कांई के थाळी वजायो. दुःखेर माया येंडी रछं. सारीज लोक दिवो लगाये, थाळी वजाये. पंण वो कोरोनानं केर्री कीव कोनी आयी. वोरे मुंढाग से सरीकेज, कोर रो भाई गोर, मनख्या-जणीं, गरीब-सावकार, खेतीवाळो-बनाखेतीवाळो, करोडपती-भिकारी सेन सरीको ज करनाको. मरेहुये मनख्यारो मुंडो देखेकोनी दिनो की मोत करेकोनी दिनो.

      पार्वतीयाडीरो मोटो बेटा, रामनाथ, ठेको लेथाणींन, मनख्या लगान काम करालं. हानुज काम चालु वेततो. रामनाथेंन घंणे सोबती रं. कामेसारु मनख्या लगाडलं. वोनुरे सोबतच ऊईबी काम करं. वत कामेर जागं लागालागी वेगी कांईको. दी-तीन दनेर बादेमं रामनाथेनं ताव, खाॕशी आयेलागं. मेडीकलेती गोळी लाॕथाणी घरेर घरंज खायेलागो आन् कामेप जायेलागो. हानु करेकरेमं रामनाथेरं तबेत बढगी. दवाखानेमं लेगे. तपासेतो, कोरोना केलागे. पछं सारी घरेनं तपासे. उपचारेसारु अलग-अलग दवाखानेम दाखल करदिने. से एकमेकेन फोनेपर बोलन खुशाली पुछलं. जादा कांई कोनी वेततो. पंण सेरी तबेते ठिक वेती आवगी. पंण रामनाथेर तबेत दनेती दनं बढती चलेगी. घरेमं ऊ सेती मोटो रं. सेरं खबरे पुछं. बाकीर मनख्याऊरं ऊ चिंता करुकरं. पहीपाम्हंळबी घंणो कोशीस किदे. पिसा लगाये. पंण वोरो शरीर उपचारेन साथ दिनोज कोनी. औषधपाणी कारणीलागोकोनी. अखेरीन बिचारेरो आनपाणी खुडगो. सोनेसरीक दी बाल, सीतासरीकी राणीन् , याडी पार्वती आन् दी भाईरो परीवार छोडन वाटेन लागगो. जण्हं मोतकरेवाळं छेटीतीज दखाळदिने. हाई तमारो मनख्या छ. वोरं मोतबी परंज कोरीकोरेरं हातेती करनाके.

आतरा संकट झेलथाळीणबी बिचारी दुसरेरं दुःखेरं घोर करछं.

  ये दुखेमबी सारी संसार वेवजावं वसं वात वेगी. एक हुशार, लायकीवान, तत्वनिष्ठ पार्वतीरे संसारेमं आतरा वेल्हा काहा आये विह्ये. ईज वात जण्हं कं जण्हं धेनं आवछं. बिचारी पार्वती आन् वोरे बालगोपाळेंन भगवान सखेती रखाडं.

*कथाः- गुरु तात्याराव चव्हाण, औरंगाबाद. (मो.नं.9921562223)*